Over slangen, modderkruipers en groene glazenmakers
Ecologisch onderzoek in een waterrijk gebied. We gaan op slangenjacht.
Het komt niet iedere dag voor dat we een gebied onderzoeken waarin we één van de drie inheemse slangensoorten kunnen tegenkomen die Nederland rijk is. We gaan een nat gebied in en de soort die we daar zouden kunnen aantreffen is: de ringslang. Een vrij zeldzame slangensoort die op de Rode Lijst staat.
Onderzoek in waterrijk gebied
In het noorden van Nederland ligt een gebied met eindeloos veel kanaaltjes en bruggetjes. Toeristen van over de hele wereld komen kijken naar deze bijzondere omgeving. Voor de projectleiders van Econsultancy is deze locatie inmiddels een vertrouwde plek. Het ecologisch onderzoek dat ze hier uitvoeren loopt namelijk al even. We inventariseren er de slangenpopulatie en doen nader onderzoek naar een aantal beschermde soorten door het uitvoeren van een soorteninventarisatie. De ringslang is één van deze beschermde soorten.
Hoe zoek je ringslangen?
Reptielen, zoals de ringslang, zijn ‘ectotherm’. Dit betekent dat zij voor hun lichaamswarmte afhankelijk zijn van de omgevingstemperatuur. Om op te warmen zoeken ze een beschut plekje in de zon. Met die kennis zijn we al eerder op pad geweest om een aantal van die plekjes te creëren. Daarvoor is niet veel meer nodig dan tapijttegels uit de bouwmarkt. De goedkoopste zijn prima, zwart heeft de voorkeur omdat dat sneller opwarmt in de zon.
Zodra de zon gaat schijnen kruipen de slangen op hun favoriete opwarmplekje. Grote kans dat een slang de ruimte onder de tapijttegel als favoriet plekje heeft gekozen. Bij iedere tegel langs de route (totaal 33 stuks) stoppen we en wordt de tegel opgetild. En dan...niks. En nog eens niks. Nou ja, niks: mieren zijn dol op de tapijttegels en onder menig tegel is al een compleet mierentehuis ontstaan. Inclusief eieren en kraamkamers. Ook mooi. Maar niet wat we zoeken.
Het duurt niet lang of we verrassen dan toch een mooie ringslang die op een steiger onder een tegel ligt op te warmen. Tegel optillen, snel foto’s schieten én genieten van de soepele bewegingen waarmee het dier zich snel ‘uit de voeten’ maakt.
Hoeveel ringslangen zitten hier?
In de meerdere rondes die hier dit jaar gemaakt zijn hebben we ringslangen van verschillende grootte gezien. Kleinere ringslangen die voornamelijk kikkervisjes en salamanderlarven eten, en de wat grotere die waarschijnlijk al jagen op kikkers, vissen en salamanders. Van een aantal exemplaren hebben we een foto kunnen maken.
Waarom doen we dit ecologisch onderzoek?
Zoals bij de meeste ecologische onderzoeken is een momentopname van een omgeving niet voldoende. Naar aanleiding van een eerder gemaakte quickscan, inventariseren we niet alleen de ringslangen, maar onderzoeken we ook voorkomende beschermde diersoorten. De ene soort vliegt, de ander kruipt en weer andere zwemmen. In deze omgeving is de biodiversiteit groot. Vleermuizen en huismussen, waarvoor we regelmatig onderzoek doen, zijn hier inmiddels ook gesignaleerd.
Ecologische onderzoek in het water
Met schepnet en cuvet (glazen bak) zoeken we naar beschermd onderwaterleven. De omgeving is geschikt voor de grote modderkruiper en de gestreepte waterroofkever, beide een beschermde soort.
Dit onderzoek leverde leuke ontmoetingen op met de kleine modderkruiper, de zeelt, de snoek, de marmergrondel en de Amerikaanse rivierkreeft. De grote modderkruiper en de gestreepte waterroofkever zijn niet aangetroffen.
De locatie is ook geschikt voor libellesoorten. De afgelopen maanden is gezocht naar verschillende beschermde soorten. Het geoefende oog van onze ecoloog spot zo ongeveer elke libel. Maar de beschermde soorten waarnaar we op zoek waren zijn niet gesignaleerd.
De langwerpige schiereilanden zijn een ideale leefomgeving voor vissen, salamanders en libellen. De ontwikkelaar die dit stuk land heeft gekocht gaat hier vakantiehuisjes bouwen. De kenmerkende kanalen blijven grotendeels intact en de geplande bruggetjes geven dit stuk het kenmerkende aanzicht van dit gebied.
Ontheffing van de Wet natuurbescherming
Voor een aantal aangetroffen dieren moet, voordat sloop- en graafwerkzaamheden beginnen, een onderkomen worden gezocht. Soms een tijdelijk onderkomen, voor tijdens de bouwfase, soms een permanente oplossing. Want ook in de nieuwe situatie mag de soort er niet op achteruitgaan.
Omdat enkele diersoorten die we hebben aangetroffen streng beschermd zijn, moet er een ontheffing van de Wet natuurbescherming worden aangevraagd. Wanneer het onderzoek is afgerond leveren we aan de hand van de complete inventarisatie een rapport op met aanbevelingen voor de straks gewijzigde situatie. De Provincie toetst het rapport en als alle onderzoeken voldoen aan de eisen en de aanbevelingen correct zijn, wordt de ontheffing verstrekt. Vanaf het begin van het nader ecologische onderzoek tot en met de verstrekking van de ontheffing zijn er ongeveer 18 maanden verstreken. Het maakt niet uit hoe groot het terrein is of hoeveel beschermde diersoorten er aanwezig zijn, al is het er maar eentje: dit traject duurt één tot anderhalf jaar.
Start het ecologisch onderzoek zo snel mogelijk
We kunnen het niet vaak genoeg zeggen: start bij (ver)bouwplannen allereerst met een ecologische quickscan. Als een ontheffing voor de Wet Natuurbescherming nodig blijkt te zijn kun je er niet vroeg genoeg bij zijn.
Interesse in een Quickscan Flora & Fauna?
Neem contact met ons op via 088 - 500 1 600 of vraag vrijblijvend een offerte aan.
